Kaşgarlı Mahmud atamızın bundan bin yıl önce Abbasilere Türkçe öğretmek amacıyla hazırladığı kutlu kitaptan örnekler vermek istiyorum. Ancak kitabın Önsözündeki görkemli anlatımı hatırlatmak isterim:
“Talih güneşinin Türklerin burcunda doğduğunu ve Cenabı Hakk’ın Türk Hakanlığını Göğün Felekleri arasına yerleştirdiğini, onlara TÜRK dediğini ve egemenlik verdiğini, onları tüm beşeriyete memur ettiğini, doğruluğa yönelttiğini, onlara katılanları ve onlar adına çabalayanları güçlendirdiğini, böylece istedikleri her şeyi elde ettiklerini ve çapulcuların rezilliğinden kurtulduklarını idrak ettim.
Allah Elçisi dedi ki: Türklerin dilini öğrenin çünkü onların saltanatı uzun sürecek. Bu hadis sahi ise Türkçeyi öğrenmek dinî bir görevdir. Eğer sahi değilse, marifet bunu gerektirir.”
Dîvânü Lügati’t Türk’te Türkçe sözlerin Arapça karşılıkları ve kullanım örnekleri var. Bu örnekler bize dönemin uygarlık birikimi hakkında derin bilgiler veriyor.
Seçtiğim örnekleri ilginize sunuyorum:
Kaçan (ne zaman) körse (görse) anı (onu) Türk
Ayga anık aydaçı (açıkça söylerler ki)
Mungar tegir ululuk (böylesine ululuk)
Munda naru keslinür (bunda yönü nasıl kesilir)
(Türk’ü gördüklerinde, açıkça söylerler ki, böylesine ululuk nasıl kesilir ve yön değiştirir.)
Oglum sanga kodur men (Oğlum sana bırakıyorum)
Erdem ögüt humaru (erdemi öğüdü miras olarak)
Bilge erig (eri) bulup sen
Yakkıl (yanında kal) anıng (onun) taparu (bulduğunda bilgilerini öğren)
(Oğlum sana miras olarak erdemi ve öğüt’ü bırakıyorum. Bilge kişiyi bulduğun zaman onun yanında kal ve onun bilgilerinden öğren, bilgini çoğalt.)
Oglum ögüt algıl (al)
Biligsizlik keter
Talkan (kavut) kimnig (kimin) bolsa
Angar (ona) bekmes (pekmez) katar
(Oğlum öğüt al ve bilgisizliğini gider. Kim de kavut yani kavrulmuş buğday unu olursa onu yiyebilmek için pekmez katar. Bilgi kişiyi tatlandırır.)
Külse (gülse) kişi yüzinge (yüzüne)
Körklük (güzel) yüzin (yüzünü) körüngil (görün)
Yavlak (sert) ködez (sakla) tiligni (dilini)
Edgü (iyi) savıg (sözleri) tilengil (ara)
(Yüzüne gülümseyerek bakana sende en güzel yüzünle görün, dilini sert sözlerden koru, iyi sözleri ara ve onları kullan.)
Ulugnu tiler men (ululuğu dilerim)
Tavarın (mal ile) yölermen (desteklerim)
Tilekni bular men (dileği bulurum)
Yılkım (atsürüm) angar (onlar tarafından) üplenür (yağmalanır)
(Ululuğu, bilgeliği dilerim. Malımı dağıtarak bilgeliğimi geliştiririm. Dileğime erişirim, at sürümü onlara dağıtırım.)
Yorum yazarak Anayurt Gazetesi Topluluk Kuralları’nı kabul etmiş bulunuyor ve yorumunuzla ilgili doğrudan veya dolaylı tüm sorumluluğu tek başınıza üstleniyorsunuz. Yazılan yorumlardan Anayurt Gazetesi hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.
Haber ajansları tarafından servis edilen tüm haberler Anayurt Gazetesi editörlerinin hiçbir editöryel müdahalesi olmadan, ajans kanallarından geldiği şekliyle yayınlanmaktadır. Sitemize ajanslar üzerinden aktarılan haberlerin hukuki muhatabı Anayurt Gazetesi değil haberi geçen ajanstır.
Şimdi oturum açın, her yorumda isim ve e.posta yazma zahmetinden kurtulun. Oturum açmak için bir hesabınız yoksa, oluşturmak için buraya tıklayın.
Yorum yazarak Anayurt Gazetesi Topluluk Kuralları’nı kabul etmiş bulunuyor ve yorumunuzla ilgili doğrudan veya dolaylı tüm sorumluluğu tek başınıza üstleniyorsunuz. Yazılan yorumlardan Anayurt Gazetesi hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.
Haber ajansları tarafından servis edilen tüm haberler Anayurt Gazetesi editörlerinin hiçbir editöryel müdahalesi olmadan, ajans kanallarından geldiği şekliyle yayınlanmaktadır. Sitemize ajanslar üzerinden aktarılan haberlerin hukuki muhatabı Anayurt Gazetesi değil haberi geçen ajanstır.